ಸವರ್ಣ ದೀರ್ಘ ಸಂಧಿ.
[ ] ಪೂರ್ವ ಪದದ ಅಂತ್ಯ ಸ್ವರ ಮತ್ತು ಉತ್ತರ ಪದದ ಆರಂಭದ ಸ್ವರ ಒಂದೇ ರೀತಿಯ ವರ್ಣವಾಗಿದ್ದರೆ , ಸಂಧಿಕಾರ್ಯ ನಡೆಯುವಾಗ ಅದೇ ಸ್ವರದ ದೀರ್ಘ ಸ್ವರವು ಆದೇಶವಾಗಿರುವುದು ಕಂಡು ಬರುತ್ತದೆ.
[ ] ಸಂಧಿಕಾರ್ಯ ನಡೆಯುವಾಗ ಒಂದೇ ರೀತಿಯ ಸ್ವರಾಕ್ಷರಗಳು ಪರಸ್ಪರ ಸೇರಿ ದೀರ್ಘ ಸ್ವರ ಆದೇಶವಾದರೆ ಅಂತಹ ಸಂಧಿಯನ್ನು "ಸವರ್ಣ ದೀರ್ಘ ಸಂಧಿ "ಎಂದು ಕರೆಯುತ್ತಾರೆ.
[ ] ಸವರ್ಣಾಕ್ಷರಗಳಿಗೆ ಸವರ್ಣಾಕ್ಷರಗಳ ಪರವಾಗಿ ಸವರ್ಣ ದೀರ್ಘಾಕ್ಷರಗಳು ಬಂದರೆ ಸವರ್ಣ ದೀರ್ಘ ಸಂಧಿ. [ ]
ಪೂರ್ವ ಪದ + ಉತ್ತರ ಪದ = ಸಂಧಿಪದ
1. ರವಿ + ಇಂದ್ರ = ರವೀಂದ್ರ ( ಇ+ಇ= ಈ)
2. ದೇವ+ ಆಲಯ= ದೇವಾಲಯ. (ಅ+ಆ=ಆ)
3. ಗುರು+ ಉಪದೇಶ =ಗುರೂಪದೇಶ (ಉ+ಉ=ಊ)
4. ಮಹಾ+ ಆತ್ಮ = ಮಹಾತ್ಮ (ಆ+ಆ=ಆ)
5. ಗಿರಿ+ ಇಂದ್ರ = ಗಿರೀಂದ್ರ
6. ಮುನಿ+ ಇಂದ್ರ =ಮುನೀಂದ್ರ.
7. ಅಲ್ಪ + ಅಕ್ಷರ =ಅಲ್ಪಾಕ್ಷರ.
8. ವಿದ್ಯ+ ಅರ್ಜನೆ=ವಿದ್ಯಾರ್ಜನೆ.
9. ರಾಕ್ಷಸ + ಅಧಿಪತಿ= ರಾಕ್ಷಸಾಧಿಪತಿ.
10. ಸೀತ+ಅನ್ವೇಷಣೆ= ಸೀತಾನ್ವೇಷಣೆ.
11. ಪಂಚ+ಆಸ್ಯ=ಪಂಚಾಸ್ಯ.
12. ಶಾಸಕ+ಅಂಗ=ಶಾಸಕಾಂಗ.
13. ಅಭಯ+ಅರಣ್ಯ =ಅಭಯಾರಣ್ಯ.
14. ಉಭಯ+ಅರಣ್ಯ =ಉಭಯಾರಣ್ಯ
15. ವಸ್ರ್ತ + ಆಭರಣ= ವಸ್ತ್ರಾಭರಣ.
16. ಗೌರಿ+ಈಶ =ಗೌರೀಶ.
17. ಕಟು+ಉಕ್ತಿ=ಕಟೂಕ್ತಿ.
18. ಕೃಷ್ಣ +ಅಜಿನ=ಕೃಷ್ಣಾಜಿನ.
19. ಪೀತ+ಅಂಬರ=ಪೀತಾಂಬರ.
20. ಏಕ+ಆಸನ=ಏಕಾಸನ.
21. ಧರ್ಮ+ಅರ್ಥ =ಧರ್ಮಾರ್ಥ.
22. ಇಂದ್ರ +ಆದಿ=ಇಂದ್ರಾದಿ.
23. ತಿಂದು +ಉಂಡು=ತಿಂದುಂಡು.
24. ಬಲರಾಮ+ಅರ್ಜುನ =ಬಲರಾಮಾರ್ಜುನ.
ಉದಾಹರಣೆಗೆ
ಸವರ್ಣ ದೀರ್ಘ ಸಂಧಿ.
[ ] ಪೂರ್ವ ಪದದ ಅಂತ್ಯ ಸ್ವರ ಮತ್ತು ಉತ್ತರ ಪದದ ಆರಂಭದ ಸ್ವರ ಒಂದೇ ರೀತಿಯ ವರ್ಣವಾಗಿದ್ದರೆ , ಸಂಧಿಕಾರ್ಯ ನಡೆಯುವಾಗ ಅದೇ ಸ್ವರದ ದೀರ್ಘ ಸ್ವರವು ಆದೇಶವಾಗಿರುವುದು ಕಂಡು ಬರುತ್ತದೆ.
[ ] ಸಂಧಿಕಾರ್ಯ ನಡೆಯುವಾಗ ಒಂದೇ ರೀತಿಯ ಸ್ವರಾಕ್ಷರಗಳು ಪರಸ್ಪರ ಸೇರಿ ದೀರ್ಘ ಸ್ವರ ಆದೇಶವಾದರೆ ಅಂತಹ ಸಂಧಿಯನ್ನು "ಸವರ್ಣ ದೀರ್ಘ ಸಂಧಿ "ಎಂದು ಕರೆಯುತ್ತಾರೆ.
[ ] ಸವರ್ಣಾಕ್ಷರಗಳಿಗೆ ಸವರ್ಣಾಕ್ಷರಗಳ ಪರವಾಗಿ ಸವರ್ಣ ದೀರ್ಘಾಕ್ಷರಗಳು ಬಂದರೆ ಸವರ್ಣ ದೀರ್ಘ ಸಂಧಿ.
[ ] ಉದಾಹರಣೆಗೆ
ಪೂರ್ವ ಪದ + ಉತ್ತರ ಪದ = ಸಂಧಿಪದ
1. ರವಿ + ಇಂದ್ರ = ರವೀಂದ್ರ ( ಇ+ಇ= ಈ)
2. ದೇವ+ ಆಲಯ= ದೇವಾಲಯ. (ಅ+ಆ=ಆ)
3. ಗುರು+ ಉಪದೇಶ =ಗುರೂಪದೇಶ (ಉ+ಉ=ಊ)
4. ಮಹಾ+ ಆತ್ಮ = ಮಹಾತ್ಮ (ಆ+ಆ=ಆ)
5. ಗಿರಿ+ ಇಂದ್ರ = ಗಿರೀಂದ್ರ
6. ಮುನಿ+ ಇಂದ್ರ =ಮುನೀಂದ್ರ.
7. ಅಲ್ಪ + ಅಕ್ಷರ =ಅಲ್ಪಾಕ್ಷರ.
8. ವಿದ್ಯ+ ಅರ್ಜನೆ=ವಿದ್ಯಾರ್ಜನೆ.
9. ರಾಕ್ಷಸ + ಅಧಿಪತಿ= ರಾಕ್ಷಸಾಧಿಪತಿ.
10. ಸೀತ+ಅನ್ವೇಷಣೆ= ಸೀತಾನ್ವೇಷಣೆ.
11. ಪಂಚ+ಆಸ್ಯ=ಪಂಚಾಸ್ಯ.
12. ಶಾಸಕ+ಅಂಗ=ಶಾಸಕಾಂಗ.
13. ಅಭಯ+ಅರಣ್ಯ =ಅಭಯಾರಣ್ಯ.
14. ಉಭಯ+ಅರಣ್ಯ =ಉಭಯಾರಣ್ಯ
15. ವಸ್ರ್ತ + ಆಭರಣ= ವಸ್ತ್ರಾಭರಣ.
16. ಗೌರಿ+ಈಶ =ಗೌರೀಶ.
17. ಕಟು+ಉಕ್ತಿ=ಕಟೂಕ್ತಿ.
18. ಕೃಷ್ಣ +ಅಜಿನ=ಕೃಷ್ಣಾಜಿನ.
19. ಪೀತ+ಅಂಬರ=ಪೀತಾಂಬರ.
20. ಏಕ+ಆಸನ=ಏಕಾಸನ.
21. ಧರ್ಮ+ಅರ್ಥ =ಧರ್ಮಾರ್ಥ.
22. ಇಂದ್ರ +ಆದಿ=ಇಂದ್ರಾದಿ.
23. ತಿಂದು +ಉಂಡು=ತಿಂದುಂಡು.
24. ಬಲರಾಮ+ಅರ್ಜುನ =ಬಲರಾಮಾರ್ಜುನ.
[ ] ಪೂರ್ವ ಪದದ ಅಂತ್ಯ ಸ್ವರ ಮತ್ತು ಉತ್ತರ ಪದದ ಆರಂಭದ ಸ್ವರ ಒಂದೇ ರೀತಿಯ ವರ್ಣವಾಗಿದ್ದರೆ , ಸಂಧಿಕಾರ್ಯ ನಡೆಯುವಾಗ ಅದೇ ಸ್ವರದ ದೀರ್ಘ ಸ್ವರವು ಆದೇಶವಾಗಿರುವುದು ಕಂಡು ಬರುತ್ತದೆ.
[ ] ಸಂಧಿಕಾರ್ಯ ನಡೆಯುವಾಗ ಒಂದೇ ರೀತಿಯ ಸ್ವರಾಕ್ಷರಗಳು ಪರಸ್ಪರ ಸೇರಿ ದೀರ್ಘ ಸ್ವರ ಆದೇಶವಾದರೆ ಅಂತಹ ಸಂಧಿಯನ್ನು "ಸವರ್ಣ ದೀರ್ಘ ಸಂಧಿ "ಎಂದು ಕರೆಯುತ್ತಾರೆ.
[ ] ಸವರ್ಣಾಕ್ಷರಗಳಿಗೆ ಸವರ್ಣಾಕ್ಷರಗಳ ಪರವಾಗಿ ಸವರ್ಣ ದೀರ್ಘಾಕ್ಷರಗಳು ಬಂದರೆ ಸವರ್ಣ ದೀರ್ಘ ಸಂಧಿ. [ ]
ಪೂರ್ವ ಪದ + ಉತ್ತರ ಪದ = ಸಂಧಿಪದ
1. ರವಿ + ಇಂದ್ರ = ರವೀಂದ್ರ ( ಇ+ಇ= ಈ)
2. ದೇವ+ ಆಲಯ= ದೇವಾಲಯ. (ಅ+ಆ=ಆ)
3. ಗುರು+ ಉಪದೇಶ =ಗುರೂಪದೇಶ (ಉ+ಉ=ಊ)
4. ಮಹಾ+ ಆತ್ಮ = ಮಹಾತ್ಮ (ಆ+ಆ=ಆ)
5. ಗಿರಿ+ ಇಂದ್ರ = ಗಿರೀಂದ್ರ
6. ಮುನಿ+ ಇಂದ್ರ =ಮುನೀಂದ್ರ.
7. ಅಲ್ಪ + ಅಕ್ಷರ =ಅಲ್ಪಾಕ್ಷರ.
8. ವಿದ್ಯ+ ಅರ್ಜನೆ=ವಿದ್ಯಾರ್ಜನೆ.
9. ರಾಕ್ಷಸ + ಅಧಿಪತಿ= ರಾಕ್ಷಸಾಧಿಪತಿ.
10. ಸೀತ+ಅನ್ವೇಷಣೆ= ಸೀತಾನ್ವೇಷಣೆ.
11. ಪಂಚ+ಆಸ್ಯ=ಪಂಚಾಸ್ಯ.
12. ಶಾಸಕ+ಅಂಗ=ಶಾಸಕಾಂಗ.
13. ಅಭಯ+ಅರಣ್ಯ =ಅಭಯಾರಣ್ಯ.
14. ಉಭಯ+ಅರಣ್ಯ =ಉಭಯಾರಣ್ಯ
15. ವಸ್ರ್ತ + ಆಭರಣ= ವಸ್ತ್ರಾಭರಣ.
16. ಗೌರಿ+ಈಶ =ಗೌರೀಶ.
17. ಕಟು+ಉಕ್ತಿ=ಕಟೂಕ್ತಿ.
18. ಕೃಷ್ಣ +ಅಜಿನ=ಕೃಷ್ಣಾಜಿನ.
19. ಪೀತ+ಅಂಬರ=ಪೀತಾಂಬರ.
20. ಏಕ+ಆಸನ=ಏಕಾಸನ.
21. ಧರ್ಮ+ಅರ್ಥ =ಧರ್ಮಾರ್ಥ.
22. ಇಂದ್ರ +ಆದಿ=ಇಂದ್ರಾದಿ.
23. ತಿಂದು +ಉಂಡು=ತಿಂದುಂಡು.
24. ಬಲರಾಮ+ಅರ್ಜುನ =ಬಲರಾಮಾರ್ಜುನ.
[ ] ಪೂರ್ವ ಪದದ ಅಂತ್ಯ ಸ್ವರ ಮತ್ತು ಉತ್ತರ ಪದದ ಆರಂಭದ ಸ್ವರ ಒಂದೇ ರೀತಿಯ ವರ್ಣವಾಗಿದ್ದರೆ , ಸಂಧಿಕಾರ್ಯ ನಡೆಯುವಾಗ ಅದೇ ಸ್ವರದ ದೀರ್ಘ ಸ್ವರವು ಆದೇಶವಾಗಿರುವುದು ಕಂಡು ಬರುತ್ತದೆ.
[ ] ಸಂಧಿಕಾರ್ಯ ನಡೆಯುವಾಗ ಒಂದೇ ರೀತಿಯ ಸ್ವರಾಕ್ಷರಗಳು ಪರಸ್ಪರ ಸೇರಿ ದೀರ್ಘ ಸ್ವರ ಆದೇಶವಾದರೆ ಅಂತಹ ಸಂಧಿಯನ್ನು "ಸವರ್ಣ ದೀರ್ಘ ಸಂಧಿ "ಎಂದು ಕರೆಯುತ್ತಾರೆ.
[ ] ಸವರ್ಣಾಕ್ಷರಗಳಿಗೆ ಸವರ್ಣಾಕ್ಷರಗಳ ಪರವಾಗಿ ಸವರ್ಣ ದೀರ್ಘಾಕ್ಷರಗಳು ಬಂದರೆ ಸವರ್ಣ ದೀರ್ಘ ಸಂಧಿ.
[ ] ಉದಾಹರಣೆಗೆ
ಪೂರ್ವ ಪದ + ಉತ್ತರ ಪದ = ಸಂಧಿಪದ
1. ರವಿ + ಇಂದ್ರ = ರವೀಂದ್ರ ( ಇ+ಇ= ಈ)
2. ದೇವ+ ಆಲಯ= ದೇವಾಲಯ. (ಅ+ಆ=ಆ)
3. ಗುರು+ ಉಪದೇಶ =ಗುರೂಪದೇಶ (ಉ+ಉ=ಊ)
4. ಮಹಾ+ ಆತ್ಮ = ಮಹಾತ್ಮ (ಆ+ಆ=ಆ)
5. ಗಿರಿ+ ಇಂದ್ರ = ಗಿರೀಂದ್ರ
6. ಮುನಿ+ ಇಂದ್ರ =ಮುನೀಂದ್ರ.
7. ಅಲ್ಪ + ಅಕ್ಷರ =ಅಲ್ಪಾಕ್ಷರ.
8. ವಿದ್ಯ+ ಅರ್ಜನೆ=ವಿದ್ಯಾರ್ಜನೆ.
9. ರಾಕ್ಷಸ + ಅಧಿಪತಿ= ರಾಕ್ಷಸಾಧಿಪತಿ.
10. ಸೀತ+ಅನ್ವೇಷಣೆ= ಸೀತಾನ್ವೇಷಣೆ.
11. ಪಂಚ+ಆಸ್ಯ=ಪಂಚಾಸ್ಯ.
12. ಶಾಸಕ+ಅಂಗ=ಶಾಸಕಾಂಗ.
13. ಅಭಯ+ಅರಣ್ಯ =ಅಭಯಾರಣ್ಯ.
14. ಉಭಯ+ಅರಣ್ಯ =ಉಭಯಾರಣ್ಯ
15. ವಸ್ರ್ತ + ಆಭರಣ= ವಸ್ತ್ರಾಭರಣ.
16. ಗೌರಿ+ಈಶ =ಗೌರೀಶ.
17. ಕಟು+ಉಕ್ತಿ=ಕಟೂಕ್ತಿ.
18. ಕೃಷ್ಣ +ಅಜಿನ=ಕೃಷ್ಣಾಜಿನ.
19. ಪೀತ+ಅಂಬರ=ಪೀತಾಂಬರ.
20. ಏಕ+ಆಸನ=ಏಕಾಸನ.
21. ಧರ್ಮ+ಅರ್ಥ =ಧರ್ಮಾರ್ಥ.
22. ಇಂದ್ರ +ಆದಿ=ಇಂದ್ರಾದಿ.
23. ತಿಂದು +ಉಂಡು=ತಿಂದುಂಡು.
24. ಬಲರಾಮ+ಅರ್ಜುನ =ಬಲರಾಮಾರ್ಜುನ.
No comments:
Post a Comment